Panik atak nedir?
Başta “Panik Bozukluk” olmak üzere, bir çok psikiyatrik bozuklukta ve bazı fiziksel hastalıklarda (hipertiroidi, kan şekeri düşüklüğü, enfeksiyon hastalıkları, kansızlık gibi…) görülebilen; yoğun kaygı, korku karışımı bir nöbettir. 10-15 dakikada zirveye ulaşır. Etkisi saatlerce bazen iki gün devam edebilir. Nöbet sırasında başta kalp damar sistemi olmak üzere, bütün bedeni içine alan bir sarsıntı ve fizyolojik değişimler olmaktadır.
Nöbet, kişiye yoğun bir korku ve rahatsızlık duygusu yaşatır; kişi kötü bir şey olacağını, sonunun geldiğini, kalp krizi, beyin kanaması geçiriyor olabileceğini, kontrolünü yitireceğini, öleceğini vs hisseder. Bu korkuyu yaşayan kişiler o ortam veya durumdan kaçma, uzaklaşma davranışı gösterir. Çoğu kişinin tansiyonu yükselir. Sık sık tuvalete gitme isteği olabilir.
Panik ataktan sonra yorgunluk, isteksizlik, sese ve gürültüye, ışığa karşı tahammülsüzlük ortaya çıkar.
Panik atağın başlıca özelliği, gerçek bir tehlikenin olmadığı bir zaman ve yoğun bir korku ya da sıkıntı duyulduğu apayrı bir dönem sırasında, bedensel ya da bilişsel 13 belirtiden en az dördünün bulunmasıdır.
Panik Atağı için tanı ölçütleri (DSM-IV-TR)
Aşağıda belirtilen dördünün (ya da daha çoğunun) birden başladığı ve 10 dakika içinde en yüksek düzeyine ulaştığı, ayrı bir yoğun korku ya da rahatsızlık duyma döneminin olması:
(1) çarpıntı, kalp atımlarını duyumsama ya da kalp atım hızında artma olması
(2) terleme
(3) titreme ya da sarsılma
(4) nefes darlığı ya da boğuluyormuş gibi olma duyumları
(5) soluğun kesilmesi
(6) göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma
(7) bulantı ya da karın ağrısı
(8) baş dönmesi sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma
(9) derealizasyon (gerçekdışılık duyumu) ya da depersonalizasyon (benliğinden ayrılmış olma)
(10) denetimini yitireceği ya da çıldıracağı korkusu
(11) ölüm korkusu
(12) uyuşma ya da karıncalanma duyumları
(13) üşüme, ürperme ya da ateş basmaları
*DSM-IV-TR’e göre panik atak ayrı bir bozukluk olarak tanı almaz. Bu durum bir kez olursa panik nöbet olarak isimlendirilir. Ortaya çıktığı durumlarda tanı psikiyatrik bozukluk için belirlenen ölçütlere göre konur.
Kaynak
Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması ve Sınıflandırılması El kitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskı (DSM-IV-TR) Amerikan Psikiyatri Birliği, Washington DC, 2000’den çeviren Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2001.
Anksiyete Bozuklukları Kaygı ve Şiddet, ed. Nesrin Dilbaz, s.450, Pozitif Matbaacılık, Ankara, 2009.