Panik Bozukluğun Tanısı
Panik Bozukluğu, tanı ölçütleri kitabında (DSM-IV-TR) agorafobinin eşlik edip etmemesine göre iki farklı tanı olarak yer alır.
(1) Agorafobi olmadan Panik Bozukluğu
(2) Agorafobi ile birlikte Panik Bozukluğu
Panik Bozukluğu için tanı ölçütleri (DSM-IV-TR)
A. Yineleyen, en az iki, beklenmedik panik atağın olması ve bu ataklardan sonra en az bir ay süreyle,
(a) başka bir panik atağı olacağına ilişkin sürekli kaygı duyma ya da
(b) panik atakların olası sonuçlarıyla ilgili olarak kaygılanma ya da
(c) bu ataklarla ilişkili, önemli bir takım davranışsal değişikliklerin ya da tutum değişikliklerinin ortaya çıkmasıdır.
B. Agorafobinin mevcut olup olmaması (diğer ölçütlerin karşılanması durumunda agorafobi mevcut ise Agorafobi ile birlikte panik bozukluğu, mevcut değilse agorafobi olmadan panik bozukluğu tanısı konulur)
C. Panik nöbetleri bir maddenin (tedavi için kullanılan bir ilaç vs) ya da tıbbi bir durumun doğrudan (örn, hipertiroidizm) doğrudan fizyolojik etkilerine bağlı değildir.
D. Panik nöbetleri, sosyal fobi, özgül fobi gibi başka bir mental bozuklukla daha iyi açıklanamaz.
Panik Bozukluğun Tanımı
Tekrarlayan, beklenmedik anlarda ve herhangi bir yerde ortaya çıkan panik ataklarıyla karakterize bir bozukluktur. Kişi benzeri ataklar yaşayacağına dair korkular yaşar. Benzeri atakları yaşamamak için kaçınma davranışları geliştirir.
Panik atağın sıklığı ve yoğunluğu değişir. Kimilerinin aylarca, düzenli olarak, orta sıklıkta (haftada 1) panik atakları olurken, kimilerinin bir süre, çok büyük sıklıkta panik atakları olduktan sonra daha az sıklıkta panik atakları olabilir veya haftalarca aylarca panik atağı olmayabilir.
Panik bozukluğu olan kişiler panik atakların sonuçlarıyla ilgili bir takım kaygı taşırlar ya da ataklara bir takım anlamlar yüklerler. Örneğin, atakların henüz tanısı konmamış önemli bir hastalığın göstergesi olduğunu düşünebilirler. Gerekli incelemeler sonrasında kişilere yeterli güvence verildikten sonra da genellikle bu düşüncelerini sürdürürler.
Genellikle yineleyen panik ataklarının ortaya çıktığı ilk içinde agorafobi gelişir. Panik atakların azalması, ortadan kalkması agorafobik kaçınmanın azalmasıyla sonuçlanırken. Kimilerinde panik atakları olsun ya da olmasın agorafobi kronikleşebilir.
Değişik araştırma sonuçlarına göre %3.5-5.5 yaygınlık oranına sahiptir.
Bu kişiler birinci basamak ve acil hizmetlerini çok sık kullanırlar.
%50-60 oranında Depresyonla birlikte görülür.
%30-50 oranında Agorafobi eşlik etmektedir. Yaygın anksiyete (kaygı), sosyal fobi, Ayrılma anksiyetesi (kaygısı) bozukluğu, özgül fobi, obsesif-kompulsif bozukluk da eşlik edebilen durumlardır.
Hipertroidi, İrritabl kolon, Koah, astım, aritmiler, kalp hastalıkları gibi birçok fiziksel hastalıklarla birlikte olabilir.
Görülme sıklığı yaşam boyunca iki kez doruğa ulaşır. Daha çok ileri ergenlik yıllarında ve 30’lu yaşların ortalarında başlar.
Tedavisinde Bilişsel Davranış Terapisi, EMDR Terapisi ve gerekliyse ilaç tedavisinden faydalanılır.
Kaynak
Anksiyete Bozuklukları Kaygı ve Şiddet, ed. Nesrin Dilbaz, s.450, Pozitif Matbaacılık, Ankara, 2009. Psikiyatri El Kitabı, Ertuğrul Köroğlu, Hyb Yayıncılık.
Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Hastalıkların Tanımlanması ve Sınıflandırılması Elkitabı, Yeniden Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskı (DSM-IV-TR) Amerikan Psikiyatri Birliği, Washington DC, 2000’den çeviren Köroğlu E, Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2001.